Małe dziecko

Neurowrażliwość - dar czy wyzwanie? Jak wspierać wyjątkowe dzieci.

Neurowrażliwość to cecha układu nerwowego, która sprawia, że dziecko bardziej intensywnie reaguje na bodźce zewnętrzne i wewnętrzne. To nie choroba ani zaburzenie, lecz indywidualna właściwość organizmu, która może być zarówno wyzwaniem, jak i siłą, jeśli odpowiednio się ją zrozumie i wesprze. Jak tłumaczy dr Elaine Aron, pionierka badań nad osobami wysoko wrażliwymi, dzieci neurowrażliwe charakteryzują się bardziej aktywnym przetwarzaniem informacji sensorycznych, co powoduje, że bodźce docierają do nich „głębiej” i wywołują bardziej intensywne reakcje emocjonalne i fizyczne.

Dlaczego niektóre dzieci są bardziej wrażliwe?

Podłoże neurowrażliwości znajduje się w biologii. Jak wskazuje prof. Bruce Perry, wrażliwość układu nerwowego kształtuje się już w okresie prenatalnym, a geny i środowisko wspólnie determinują, jak dziecko będzie reagowało na bodźce. Kluczowe znaczenie mają także doświadczenia z wczesnego dzieciństwa. Pierwsze pięć lat życia to okres, kiedy mózg dziecka rozwija się w sposób niezwykle dynamiczny i jest wyjątkowo plastyczny. To oznacza, że to, co dziecko przeżywa w tym czasie – relacje z rodzicami, otoczenie i sposób reagowania dorosłych – ma ogromny wpływ na to, jak kształtuje się jego wrażliwość na bodźce​. Np., jeśli dziecko w okresie niemowlęctwa było regularnie eksponowane na hałaśliwe środowisko bez możliwości uspokojenia i poczucia bezpieczeństwa, może rozwinąć silniejszą reakcję stresową na głośne dźwięki. Jednocześnie dzieci, które w atmosferze zrozumienia i wsparcia uczą się radzenia sobie z bodźcami, rozwijają zdolność lepszego przystosowania.

Jak wygląda neurowrażliwość u dziecka?

Każde dziecko jest inne, ale dzieci neurowrażliwe mają kilka wspólnych cech, które mogą być wskazówką dla rodziców:

  • Silne reakcje emocjonalne. Dzieci neurowrażliwe mogą łatwo się wzruszać, denerwować lub czuć przytłoczenie. Mogą intensywniej przeżywać zarówno pozytywne, jak i negatywne emocje.
  • Przeciążenie sensoryczne. Jasne światło, głośne dźwięki, etykiety w ubraniach czy tłum mogą być dla nich nieprzyjemne lub wręcz nie do zniesienia.
  • Intuicyjność i empatia. Dzieci neurowrażliwe często wykazują zdolność „czytania” emocji innych osób i głęboko przejmują się losem innych.
  • Unikanie nowych sytuacji. Zmiana rutyny, nowe otoczenie lub zadania mogą wywoływać u nich stres.

Co nauka mówi o neurowrażliwości?

Badania neurobiologiczne, takie jak te prowadzone przez dr Daniela Siegela, pokazują, że dzieci neurowrażliwe mają bardziej aktywną korę mózgową, szczególnie w obszarach odpowiedzialnych za przetwarzanie emocji i bodźców. Prof. Giacomo Rizzolatti, odkrywca neuronów lustrzanych, wskazuje, że te dzieci mogą silniej odczuwać emocje innych ludzi, co jest związane z intensywną aktywnością ich neuronów lustrzanych.

W jaki sposób jako rodzic możesz wspierać neurowrażliwe dziecko?

Wspieranie neurowrażliwego dziecka jako rodzic to przede wszystkim zrozumienie jego unikalnych potrzeb i stworzenie mu środowiska, w którym będzie mogło się rozwijać w swoim tempie. Najważniejsze, co możesz zrobić, to akceptować jego wrażliwość i dostrzegać ją nie jako słabość, ale jako wyjątkową cechę, która czyni je jedynym w swoim rodzaju.

Zadbaj o rutynę i przewidywalność w codziennym życiu. Neurowrażliwe dzieci najlepiej funkcjonują w środowisku, gdzie wiedzą, czego się spodziewać. Stałe rytuały, jak poranne przytulanie, wspólne posiłki czy wieczorne czytanie, dają im poczucie bezpieczeństwa. Jeśli planujesz jakąś zmianę – nowy plac zabaw, wizytę w nieznanym miejscu – poinformuj dziecko z wyprzedzeniem i przygotuj je na to, co może się wydarzyć.

Pomóż dziecku zrozumieć i wyrażać emocje. Neurowrażliwe dzieci często mają trudności z regulacją swoich emocji, ponieważ przeżywają je bardzo intensywnie. Rozmawiaj z dzieckiem o tym, co czuje, nazywaj emocje i pokazuj, że wszystkie emocje – nawet te trudne – są w porządku. Przykładowo, zamiast mówić: „Nie przesadzaj, to tylko drobiazg”, powiedz: „Widzę, że jesteś smutny, bo coś poszło nie tak. To zupełnie normalne. Jak mogę ci pomóc?”.

Twórz ciche, bezpieczne miejsca w domu. Neurowrażliwe dzieci łatwo się przebodźcowują, dlatego zadbaj o to, by miały swoją „strefę spokoju”. Może to być kącik z miękkimi poduszkami, kojącym światłem i ulubionymi książkami lub zabawkami. Taka przestrzeń pozwoli im się wyciszyć, gdy czują się przytłoczone.

Dostosowuj środowisko do potrzeb dziecka. Jeśli twoje dziecko nie lubi głośnych miejsc, unikaj ich, kiedy to możliwe, lub przygotuj je na taką sytuację, na przykład używając słuchawek wygłuszających. Jeśli nie lubi szorstkich tkanin, wybieraj ubrania, które są miękkie i wygodne. Małe zmiany w otoczeniu mogą znacząco poprawić jego komfort.

Rozwijaj umiejętności samoregulacji. Neurowrażliwe dzieci potrzebują wsparcia w radzeniu sobie z przeciążeniem emocjonalnym. Naucz dziecko prostych technik, takich jak głębokie oddychanie, liczenie do dziesięciu czy wizualizacja przyjemnych miejsc. Możesz wspólnie wypracować strategie, które pomogą mu się uspokoić, gdy jest zestresowane.

Skup się na mocnych stronach dziecka. Neurowrażliwość często idzie w parze z dużą empatią, kreatywnością i intuicją. Zauważaj te cechy i chwal je. Jeśli twoje dziecko uwielbia rysować, śpiewać czy układać klocki, wspieraj je w rozwijaniu tych zainteresowań.

Utrzymuj otwartą komunikację. Staraj się rozmawiać z dzieckiem każdego dnia o jego przeżyciach, uczuciach i myślach. Dzieci neurowrażliwe często analizują różne sytuacje głębiej niż ich rówieśnicy, dlatego ważne jest, by czuły, że mogą dzielić się swoimi spostrzeżeniami w bezpiecznej atmosferze.

Poszukaj wsparcia, jeśli tego potrzebujesz. Nie bój się skonsultować z psychologiem dziecięcym, terapeutą integracji sensorycznej lub innym specjalistą, jeśli masz wątpliwości, jak najlepiej wspierać swoje dziecko. Profesjonalna pomoc może dostarczyć ci wskazówek, jak dostosować swoje działania do potrzeb malucha.

Najważniejsze jest, aby być cierpliwym i pełnym empatii wobec dziecka. Neurowrażliwe dzieci często potrzebują więcej czasu i zrozumienia, ale odpowiednie wsparcie pozwoli im nie tylko radzić sobie z codziennymi wyzwaniami, lecz także rozwijać swoje wyjątkowe talenty i umiejętności. Twoja miłość, akceptacja i obecność są kluczowe – to one budują solidny fundament dla jego przyszłości.

Neurowrażliwość – wyzwanie i dar

Neurowrażliwość to nie „problem”, ale unikalna cecha, która przy odpowiednim wsparciu może stać się siłą. Jak podkreśla Elaine Aron: „Dzieci wysoko wrażliwe są niczym delikatne kwiaty – mogą wydawać się kruche, ale przy odpowiedniej trosce rozwijają się w pełni i stają się niezwykle piękne”. Warto więc zrozumieć potrzeby swojego dziecka i pomóc mu rozwijać swój potencjał w atmosferze akceptacji, miłości i bezpieczeństwa.

 
Autor
Podoba Ci się ten artykuł? Dołącz do społeczności rodziców i bądź na bieżąco!
Używamy plików cookies (ang.ciasteczka), by ułatwić korzystanie z serwisu tatento.pl i miejscaprzyjaznedzieciom.pl. Jeśli nie życzysz sobie, aby pliki cookies były zapisywane na Twoim dysku, zmień ustawienia swojej przeglądarki.
akceptuję