Mogłoby się wydawać, że edukacja dzieci przez zabawę nie wymaga wielkich umiejętności czy kompetencji, ale zapominamy często o tym, że nauczyciele przedszkolni stoją przed bardzo trudnym zadaniem - to oni wraz z rodzicami jako pierwsi kształtują umysły i charaktery młodych ludzi, oni dają podstawę do dalszej nauki i rozwoju. Program nauczania w przedszkolu sprzyja również rozpoczęciu szerszego procesu uspołeczniania - maluch poznaje rówieśników, nauczycieli, bierze udział w różnych sytuacjach społecznych, zawiera znajomości, uczy się rozmawiać, rozwiązywać konflikty, radzić sobie z problemami, wyrażać siebie, być konsekwentnym, asertywnym, samodzielnym. Jest to kolejne po domu rodzinnym miejsce, w którym uczy się życia. Co więcej ten etap będzie rzutował w późniejszym życiu, zwłaszcza istotny jest dla prawidłowego funkcjonowania w szkole i ostatecznego w końcowym okresie przedszkolnym osiągnięcia gotowości do nauki i funkcjonowania w szkole.
Czemu program nauczania w przedszkolu jest tak ważny?
Program nauczania w przedszkolu zakłada również (może nawet głównie) nauka przez zabawę i też potrafi być prawdziwym wyzwaniem. Nauczyciel przedszkolny powinien proponować dzieciom takie formy pracy, które nie tylko zainteresują grupkę lub pokaźną grupę dzieci o różnych charakterach, stanach emocjonalnych, upodobaniach, ale również będą wartościowe, pozwolą rozwijać oczekiwane sfery osobowości, kształtować konkretne umiejętności wymagane dla danego wieku lub indywidualnego przypadku. Dużym ułatwieniem są programy dydaktyczno- wychowawcze proponowane przez wydawnictwa edukacyjne, które dostosowują program nauczania w przedszkolu do poziomu rozwojowego dzieci w każdym wieku. Takie ramy nakreśla podstawa programowa wychowania przedszkolnego. W tym dokumencie wyszczególniono piętnaście obszarów, które rozwijane są z pomocą nauczycieli przedszkolnych w czasie edukacji przedszkolnej. Należą do nich:
1. Umiejętności społeczne
2. Czynności samoobsługowe
3. Rozwój mowy
4. Czynności intelektualne stosowane w rozumieniu siebie i otoczenia
5. Wychowanie zdrowotne
6. Dbałość o bezpieczeństwo
7. Wychowanie przez sztukę- dziecko widzem i aktorem
8. Wychowanie przez sztukę- muzyka
9. Wychowanie przez sztukę- formy plastyczne
10. Rozwój umysłowy poprzez zabawy konstrukcyjne, zainteresowania techniczne
11. Zjawiska atmosferyczne i unikanie zagrożeń
12. Poszanowanie roślin i zwierząt
13. Rozwój intelektualny z edukacją matematyczną
14. Kształtowanie gotowości do nauki czytania i pisania
15. Wychowanie rodzinne, obywatelskie i patriotyczne
Czy program nauczania w przedszkolu może być modyfikowany przez nauczyciela?
Programy są często schematyczne, niekiedy sam nauczyciel stwierdza, że proponowane zajęcia po prostu nie zainteresują jego wychowanków. Zadaniem nauczycieli przedszkolnych jest taka modyfikacja programu, która sprawi, że dzieci będą zainteresowane nauką, program będzie dostosowany do ich indywidualnych potrzeb i zainteresowań, a jednocześnie zgodny z podstawą programową, co zatwierdza dyrektor placówki przy zdawaniu okresowych planów dydaktyczno - wychowawczych. Każdy nauczyciel odpowiednio wcześnie może również skonstruować własny, autorski program dydaktyczno - wychowawczy, który również musi być zatwierdzony przez dyrektora pedagogicznego.
Rodzice mogą być zatem spokojni, że program realizowany w grupie ich dziecka jest zgodny z wymogami i skonstruowany prawidłowo pod względem wymagań przygotowania do nauki w szkole.
Jak wygląda program nauczania przedszkolaków?
W przedszkolu zajęcia dydaktyczne powinny zajmować ok. 1/5 pobytu dziecka w przedszkolu w wymiarze tygodniowym. Nie zapominajmy o pracy indywidualnej, ćwiczeniach wyrównawczych, nadrabianiu zaległości, dodatkowo każda sytuacja, nawet poza realizacją programu dydaktycznego jest kształcąca dla dziecka - swobodne zabawy uczą samodzielności, rozwijają kreatywność i umiejętność wyrażania siebie potrzebną nie tylko podczas zabaw, ale w całym dorosłym życiu, w różnych sytuacjach. Podobnie czynności samoobsługowe, zabawy w kącikach zainteresowań, czas spędzany z innymi dziećmi i dorosłymi, zabawy integracyjne i świetlicowe, każda konfrontacja i zwykła wymiana zdań z koleżanką kształtują pewne umiejętności. Nie jest tajemnicą, że dzieci uczęszczające do przedszkola już od najwcześniejszych lat łatwiej odnajdują się w szkolnej rzeczywistości, nawiązują kontakty, jest im łatwiej rozwiązywać problemy, podejmować decyzje.
W końcu dochodzimy do pytania, czego konkretnie może nauczyć program nauczania w przedszkolu. Tak jak szkoła uczy pisać, czytać, liczyć, pozwala nabywać wiadomości z zakresu biologii, historii, sztuki itp., tak przedszkole daje podstawy do nauki szkolnej i przygotowuje do sprawnego przyjmowania wiedzy na wyższym, szkolnym poziomie.
Najlepszym przykładem jest kształtowanie gotowości do czytania i pisania, które w przedszkolu nie bez powodu wiodą prym. Aby dziecko w szkole mogło nauczyć się pisania w liniaturze, w przedszkolu musi wykształcić się motorycznie, aby ręka nie uciekała mu i nie trzęsła się przy pisaniu, aby w ogóle wiedziało czym jest czytanie i pisanie, potrafiło rozróżnić wyraz od obrazka, wyróżnić głoski w wyrazie itd.
Tematy zajęć
Program nauczania w przedszkolu związany jest zazwyczaj z konkretną tematyką, np. w okresie jesiennym tematy kompleksowe dotyczą nowej pory roku, zmian zachodzących w przyrodzie. Jednak program nigdy nie jest jednopłaszczyznowy. Temat typowo przyrodniczy nie oznacza, że dziecko będzie uczyło się cały tydzień przyrody. Nauczyciele przedszkolni mają za zadanie w ramach danego tematu przeprowadzić zajęcia uwzględniające wszystkie obszary podstawy programowej w obrębie danego tematu, tak aby rozwijać równomiernie wszystkie wymagane w podstawie umiejętności. Ważne jest, aby każdy dzień zawierał treści rozwijające zarówno społecznie, artystycznie, intelektualnie, elementy edukacji zdrowotnej i przyrodniczej.
W ciągu dnia zajęcia przeplatane są zabawami ruchowymi, wyjściem na podwórko, swobodnymi zabawami, tak aby zbytnio nie obciążać młodego umysłu, gdyż jak wiemy koncentracja uwagi na jednej czynności u przedszkolaka waha się od ok. 15-25 min., w zależności od jej specyfiki.
Jeżeli chcecie dowiedzieć się więcej na temat treści dydaktyczno - wychowawczych realizowanych w przedszkolu, odsyłam Was do zapoznania się z podstawą programową wychowania przedszkolnego, a dokładniejszych informacji na temat realizowanych treści udzieli Wam wychowawca prowadzący zajęcia w grupie waszego dziecka.
Co robi przedszkolak w czasie typowych zajęć dydaktycznych?
Konspekt zajęć głównych w starszej grupie przedszkolnej może wyglądać mniej więcej tak:
Temat: Ola i owoce.
- opowiadanie obrazka sytuacyjnego, konstruowanie złożonych wypowiedzi, odpowiedzi na pytania dotyczące ilustracji
- zapoznanie z obrazem graficznym głoski o- litery O, o; układanie litery z tasiemki, przyklejanie na schemacie graficznym, wodzenie palcem, pisanie w powietrzu, na płaszczyźnie
- ćwiczenia słowne z poznaną głoską (wyróżnianie głoski na początku wyrazu, wskazywanie przedmiotów, których nazwa zaczyna się głoską o)
- „Owoce do koszyka”- zabawa ruchowa z elementami podskoku
- wykonanie zadania grafomotorycznego w zeszycie ćwiczeń, porównywanie obrazków tematycznych, szukanie różnic, klasyfikowanie owoców o danej cesze i wielkości, tworzenie zbiorów, określanie ich liczebności, łączenie w pary owoców o takiej samej liczbie liści
- „Owocowa samba”- wysłuchanie piosenki, zabawa rytmiczna z instrumentami, nauka pierwszej zwrotki
- „Owocowy sad”- malowanie farbami drzew na dużym formacie, odbijanie stempelków z jabłek
- „Pan Hilary”- wysłuchanie wiersza, odpowiedzi na pytania dotyczące tekstu
- „Gdzie słychać o?”- zabawa z kartami demonstracyjnymi
- degustacja owoców, poznawanie owoców po smaku, nazywanie
- „Przynieś mi o-ku-la-ry”- zabawa słuchowo- ruchowa.
To jeden z tekstów w ramach naszej Akcji: Edukacja.
Więcej informacji o rekrutacji do przedszkoli i zmianach w edukacji znajdziesz tu.
