Sprzęt cyfrowy to coraz popularniejszy prezent na różne okazje, w tym pod choinkę. Nie ulega wątpliwości, że odpowiednio wykorzystywany – może być narzędziem wspierającym rozwój dziecka. Zanim jednak oddamy go w ręce obdarowywanych – warto pamiętać o kilku zasadach.
Zgodnie z zasadami
Kiedy wybieramy zabawki dla najmłodszych powinniśmy zwracać uwagę na oznaczenia na opakowaniach produktów, na małe elementy, które mogą stanowić zagrożenie, a także przeczytać zasady bezpieczeństwa dołączone do instrukcji obsługi. Podobnie jest w przypadku smartfonów, tabletów, komputerów lub gier.
Bezpieczeństwo dziecka w sieci zależy przede wszystkim od nas – dorosłych. Zanim pozwolimy dziecku cieszyć się z nowego sprzętu, warto z nim porozmawiać o tym, jak bezpiecznie poruszać się online oraz wspólnie ustalić zasady korzystania z urządzenia.
Powinny one obejmować m.in. takie kwestie jak zgłaszanie rodzicowi wszelkich trudnych sytuacji, a także - obowiązkowe chwile offline, np. przy wspólnych posiłkach.
Własne urządzenie to także ułatwiona możliwość komunikowania się - również z nieznajomymi. Dlatego koniecznie ustalcie zasady wszelkich kontaktów online. Warto co jakiś czas do nich wrócić i przedyskutować je kolejny raz.
Reguły i sposób rozmowy na temat bezpiecznego korzystania z sieci powinniśmy dostosować do wieku swojego dziecka.
Bezpieczny sprzęt
O czym jeszcze warto pamiętać? – Dzieci, zwłaszcza te najmłodsze, nie powinny mieć uprawnień administratora, które pozwalają na samodzielną instalację oprogramowania lub zmianę ustawień systemowych. Warto zapoznać się z możliwościami ograniczania uprawnień, jakie oferują konta dziecięce lub rodzinne u dostawcy danego systemu operacyjnego – zaleca Zuzanna Polak, ekspert CSIRT NASK.
Urządzenia warto również wyposażyć w oprogramowanie antywirusowe, dzięki któremu zmniejsza się ryzyko ich zainfekowania. Wiele takich programów można pobrać bezpłatnie z sieci.
Inne zabezpieczenia to m.in. rozwiązania ochrony rodzicielskiej, np. stworzona w ramach - realizowanego przez NASK - programu Ogólnopolskiej Sieci Edukacyjnej bezpłatna aplikacja mOchrona. Tego typu narzędzia pozwalają ograniczyć dostęp do szkodliwych treści w internecie (np. pornografii, materiałów zawierających przemoc czy promujących agresywne zachowania) oraz umożliwiają weryfikację tego, co dziecko robi w sieci oraz ile czasu spędza online.
Dobra gra
A jeśli nie smartfon to może gra na komputer czy konsolę? Jeśli decydujecie się na zakup tych pierwszych, koniecznie zwróćcie uwagę, czy są dostosowane do wieku przyszłego gracza. Pomoże w tym klasyfikacja PEGI (ang. Pan-European Game Information).
To ogólnoeuropejski system oceny gier stworzony po to, by pomóc rodzicom w podjęciu świadomej decyzji zakupowej. W ramach PEGI produkty oceniane są pod względem zawartych treści i wieku graczy, klasyfikacja nie odnosi się natomiast do ich umiejętności.
A jak „czytać” PEGI? Przykład:
- PEGI 3 – oznacza, że dana gra jest odpowiednia dla wszystkich grup wiekowych,
- PEGI 7 – w tej kategorii znajdują się gry zawierające dźwięki lub sceny, które mogą przestraszyć młodsze dzieci,
- PEGI 18 – to gry przeznaczone wyłącznie dla dorosłych.
Więcej o innych oznaczeniach PEGI przeczytacie na www.pegi.info/pl.
Co ważne, systemem PEGI lub podobnymi do niego posługują się także największe sklepy z aplikacjami na urządzenia mobilne. Warto o tym pamiętać.
Mądra zabawka
Coraz bardziej popularnym wyborem Mikołajów są też tzw. inteligentne zabawki. To mówiąc najprościej – zabawki integrujące technologie, czyli np. umożliwiające interaktywność podczas zabawy.
Decydując się na taki prezent także trzeba pamiętać o kilku zasadach. Po pierwsze i najważniejsze - zabawki bazujące na mobilnych technologiach potencjalnie są podatne na wszystkie zagrożenia związane z cyberprzestępczością. Dlatego:
- nie kupujmy „inteligentnej zabawki” pod wpływem impulsu podczas wizyty w sklepie. Wielu istotnych informacji nie znajdziemy na pudełku, ani nie uzyskamy od sprzedawcy. Dlatego wcześniej warto poczytać opinie o zabawce, poszukać filmów. Spróbujcie przekonać się, czy jej działanie jest zgodne z Waszym wyobrażeniem.
- Przed zakupem poszukajcie informacji na temat ewentualnych problemów z bezpieczeństwem zabawki – artykułów, technicznych opisów błędów.
- Nie kupujcie zabawek z rynku wtórnego, jeśli nie macie pełnego zaufania do sprzedającego i nie znacie ich pochodzenia. Zabawki mogły zostać zmodyfikowane, np. by wysyłać dane nie tylko do producenta.
- Bądźcie szczególnie ostrożni w stosunku do zabawek, które dopiero pojawiły się na rynku. Jest duża szansa, że producent wypuścił je przed ukończeniem wszystkich testów i za jakiś czas dostępne będą ich poprawione wersje.
- I podobnie jak w przypadku gier: kupując zabawkę, dopasujcie ją dobrze do wieku dziecka.
- Uruchamiając zabawkę - przeczytajcie politykę prywatności (przed jej zaakceptowaniem!). Warto wiedzieć, jakie dane będą przechowywane, gdzie i przez kogo.
- Konfigurując zabawkę z użyciem smartfona (także np. dodając nową sieć WiFi), upewnijcie się, że jesteście w bezpiecznym miejscu, gdzie nikt niepowołany nie podłączy się do zabawki zamiast Was.
- A jeśli po jakimś czasie będziecie chcieli oddać zabawkę w nowe ręce – usuńcie z niej wszystkie dane, przywróćcie ją do stanu fabrycznego. Informacje jak to zrobić, powinny znajdować się w instrukcji (dlatego nie warto jej wyrzucać ;-)).
Wesołych Świąt i samych trafionych prezentów!
Wydział Promocji Polityki Cyfrowej
Kancelaria Prezesa Rady Ministrów
