Zabawy i aktywności sensoryczne możemy z powodzeniem stosować w domu, pamiętając o tym że zgodnie z teorią integracji sensorycznej mamy 7 systemów zmysłowych (a nie 5 jak się powszechnie utarło). Z czego podstawą zabaw z niemowlakiem powinny być aktywności stymulujące 3 podstawowe, bazowe systemy zmysłowe: dotyk, równowaga/układ przedsionkowy oraz czucie głębokie.
Jak przez zabawę wspierać rozwój zmysłów niemowlaka?
Dotyk
1) Masażyki – pamiętasz zabawy w rysowanie na placach różnych kształtów lub zabawę „pisze pani na maszynie A, B, C”. To są właśnie dziecięce masażyki. Są bardzo ważne dla rozwoju układu dotykowego, schematu własnego ciała, utrwalania części ciała. Większość dzieci je uwielbia. Możemy bawić się w ten sposób na siedząco, na leżąco (na plecach czy brzuszku). Rysujemy palcem rzeczkę, słoneczko, padający deszczyk- im dziecko młodsze tym prostsze i mniej skomplikowane wierszyki. Od ok 3/ 4 mca.
2) Zabawy fakturowe - nasze dziecko powinno dotykać jak największej ilości różnych faktur i struktur. Rożne rodzaje materiałów (sztruks, flanela, aksamit), różne faktury (gładkie, szorstkie, puchate, miękkie, twarde, kłujące). Zabawki możesz przygoowac sama ze zbędnych kawałków materiałow lub też kupić gotowe. Spory wybór znajdziesz w sklepie założonym przez mamy - Mamaville.pl. Zapewnijmy maluchowi możliwość dotykania różnych rzeczy. Od ok. 3/ 4 mca.
3) Basen sensoryczny - duży pojemnik (pojemnik na pościel, miska, pudełko, kojec)- napełniamy różnymi elementami- piłeczki plastikowe, gumowe, z kolcami, piankowe klocki, gąbki, myjki, skrawki różnych materiałów (sztruks, flanelka, futerko) a także materiały sypkie: makaron, kasza, mąka ziemniaczana, fasola, ryż, piasek itp. Tutaj także możesz skorzystać z gotowego rozwiązania. Dziecko już od momentu kiedy samo siedzi, może bawić się w takim miejscu, jeśli jeszcze nie siedzi możesz położyć je na brzuszku (mniej elementów w basenie). Od ok. 6 mcy.
4) Gniotki - napełnij kolorowe balony różnymi materiałami sypkimi- mąka, mąka ziemniaczana, kasza, groch, ryż, cukier itp. Niech dziecko ściska, pociera, rzuca gniotkami. Niemowlaki poznają świat poprzez wkładanie wszystkiego do buzi, to normalne – dopóki nie ma zębów nie powinno przegryźć zabawki, a jeśli to zrobi – to trudno ;) zrobisz mu nową. Od ok 4/5 mca.
Równowaga/ układ przedsionkowy
1) Kołysz swoje dziecko, bujaj, noś - nie bój się, że się przyzwyczai i będzie „małym tyranem”. Dziecko zdecydowanie tego potrzebuje do prawidłowego rozwoju – jest to w tej chwili wręcz zalecane rozwojowo. Śmiało możesz używać kołysek, hamaków, foteli bujanych, Memoli – ale unikaj mechanicznych huśtawek, bujaczków. Od urodzenia.
2) Bujanie w kocyku – dziecko kładziemy się na rozłożonym dużym kocu, a dwie dorosłe osoby delikatnie bujają na boki. Świetna zabawa, wycisza i pomaga w wyciszaniu oraz relaksacji – taki domowy hamak na cztery ręce ;)) Od 4 mca.
3) Obroty – Podczas przewijania i ubierania delikatnie obracaj dziecko na boki (zgodnie z zasadami pielęgnacji neurorozwojowej) zrób z tego fajną zabawę połączoną ze śpiewaniem, opowiadaniem, całowaniem i określaniem części ciała dziecka. Przygotuje to dziecko do samodzielnych obrotów, zapobiega asymetrii. Od urodzenia.
Czucie głębokie/ propriocepcja
1) Naleśnik – ciasno zroluj dziecko w koc, kołdrę, karimatę lub materac, bawiąc się w smarowanie i zawijanie naleśnika, pouciskaj je troszkę. Od ok 6 mca.
2) Masowanie dziecka piłeczką z wypustkami – po ciele, można w ubranku lub bez – w zależności co preferuje (niektóre dzieci nie lubią tej zabawy a inne wręcz się domagają- zaobserwuj jak jest w przypadku twojego dziecka Od ok. 6/8 mcy zacznij od najbardziej lubianych miejsc – zazwyczaj są to stopy. Od ok. 6/8 mcy.
3) Masaż dociskowy – zamiast delikatnego głaskania-obejmij ręce, nogi maluszka i delikatnie dociśnij zwłaszcza dla dzieci nadwrażliwych dotykowo, które nie lubią delikatnego dotyku. Od 6 tygodnia.
Wzrok
1) Kontrasty – poprzez zawieszenie obok łóżeczka, kojca czy przewijaka kart z czarno- białymi wzorami. Można też zastosować czarno -biały wzór na kocyku (zamiast pastelowego). Pogrubione kontrasty są dużo lepsze w tworzeniu połączeń wzrokowych w mózgu. Codziennie zmieniaj plansze. W czasie zabawy weź jedną, potrzymaj w odległości ok 20 cm i powiedz co na niej widać. Po ukończeniu 1 mca, niektóre dzieci później – 6/8 tydzień – kwestia indywidualna.
2) Kolory – można zacząć prezentować kolorowe piłki, balony w żywych kolorach- żółty, czerwony, pomarańczowy. Można też rozważyć zawieszenie nad łóżeczkiem karuzeli, zabawek, balonów czy wstążek przy suficie- wieszamy na wysokości brzuszka/ pępka zawsze na środku – żeby nie utrwalać pozycji odgięciowych i asymetrycznych. Pom 2/ 3 miesiącem.
3) Śledzenie ruszających się przedmiotów – puszczaj zajączki na ścianie (lusterkiem) czy światło latarki, puszczaj dziecku bańki mydlane). Od 6 mca.
Słuch
1) Mówienie, śpiewanie, muzyka – Mów do dziecka, szeptaj do uszka, zmieniaj ton głosu, śpiewaj piosenki i kołysanki, puszczaj dziecku „miłą” i spokojną muzykę. Od urodzenia a nawet w okresie prenatalnym (dziecko słyszy już od ok 5 mca życia płodowego) .
2) Grzechotanie – Gdy dziecko już chwyta, podawajcie dziecku najpierw miękkie, potem twardsze grzechotki, niech podwieszane zabawki, w które uderza rączkami wydają dźwięki (dzwonki, grzechotanie). Ok. 3/4 mc.
3) Tworzenie własnych dźwięków – granie na różnych instrumentach i przedmiotach (marakasy, dzwoneczki, butelka z grochem czy ryżem, a nawet łyżka i miska). Od ok 6 mca.
Węch
1) Naturalna prezentacja zapachów – prezentuj dziecku różne pachnące produkty spożywcze, przyprawy itp. Ok. 6 mca.
2) Puszki zapachowe – fajnym pomysłem są puszki, czy pojemniki zapachowe (np. na przyprawy) wypełnione różnymi naturalnymi substancjami (np. cynamon, wanilia, anyż, imbir itp.). Podawaj dziecku do wąchania tylko naturalne zapachy, unikaj olejków zapachowych czy perfumowanych kosmetyków. Od ok 6/8 miesiąca.
Smak
1) Edukacja smakowa – Wprowadzając nowe potrawy nie zniechęcaj się, czasami trzeba zaprezentować dziecku dany smak kilkukrotnie zanim go zaakceptuje, natomiast nigdy nie podajemy dziecku potraw na siłę. Staraj się podawać dziecku różnorodne smaki, nie dosładzaj i nie dosalaj potraw. Po 6 mcu.
2) Dieta BLW – wielu specjalistów zaleca stosowanie diety BLW- gdzie dziecko je produkty w kawałeczkach, samo wybierając na co ma ochotę. Ale dopiero od momentu jak samo siądzie, i nie każde dziecko będzie preferowało ten rodzaj karmienia, niektóre jednak wolą papki. Jest to jednak alternatywa do tradycyjnego sposobu wprowadzania pokarmów. Od momentu jak samo usiądzie.
Należy pamiętać, że każde dziecko jest inne, ma inną wrażliwość na bodźce – nigdy nie stosujemy nic na siłę – jeśli dziecko nie chce (płacz, niepokój, ucieczka), to go nie zmuszamy. Staramy się dobierać zabawy i aktywności do jego wieku i możliwości, nie przyspieszamy – czekamy, aż dziecko będzie gotowe. U dzieci bardzo wrażliwych stosujemy metodę małych kroków: troszeczkę, krótko, do pierwszych oznak niezadowolenia. Okres noworodkowy (1 miesiąc, u niektórych dzieci dłużej nawet do ukończenia 3 mca) – jest okresem ochronnym, dziecko ma za zadanie przystosować się do życia w nowym środowisku, nie stymulujemy wtedy dziecka - jedynie poprzez naturalne, codzienne aktywności i czynności (chyba że są wskazania medyczne).
Czytaj inne artykuły dotyczące integracji sensorycznej:
Integracja sensoryczna: kompendium wiedzy
Jak wspierać rozwój sensomotoryczny niemowląt?
Jak wspierać integrację sensoryczną malucha w wieku 1–3?
Integracja sensoryczna dla przedszkolaka
Jak wybrać zajęcia sensoryczne dla dziecka?
Przeczytaj także:
Jak zapewnić dziecku spokojny sen?
8 błędów często popełnianych przez rodziców
