Kto to jest asystent rodziny?
Jak wygląda przydzielenie asystenta rodziny dla konkretnej rodziny?
Procedura wygląda mniej więcej tak:
1. Ośrodek pomocy społecznej otrzymuje informację o rodzinie przeżywającej trudności
w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych,
- Kierownik tego ośrodka zleca swoim pracownikom przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego,
- Gdy informacja o występowaniu trudności w rodzinie się potwierdzi, pracownik, który przeprowadził wywiad, składa wniosek o przydzielenie asystenta rodziny,
- Po otrzymaniu takiego wniosku, kierownik ośrodka pomocy społecznej wydaje decyzję o przydzieleniu asystenta rodziny lub zwraca się o wydanie takiej decyzji do podmiotu, któremu gmina zleciła realizację pracy z rodziną,
- Po wydaniu pozytywnej decyzji następuje zatrudnienie asystenta rodziny,
- Asystent rodziny rozpoczyna pracę w miejscu zamieszkania rodziny lub innym miejscu, wskazanym przez rodzinę.
Kto może zostać asystentem rodziny?
Wymagania wobec asystenta rodziny dotyczą zarówno jego wiedzy, jak i umiejętności. Musi to być osoba, która:
- ukończyła studia wyższe na kierunku pedagogika, psychologia, socjologia, nauka o rodzinie lub praca socjalna
lub
- ukończyła studia wyższe na dowolnym kierunku i uzupełniła je szkoleniem lub studiami podyplomowymi z zakresu pracy z dziećmi lub rodziną oraz posiada udokumentowany co najmniej roczny staż pracy z dziećmi lub rodziną
lub
ukończyła szkołę średnią, uzupełniła wykształcenie szkoleniem z zakresu pracy z dziećmi lub rodziną i udokumentowała co najmniej 3-letni staż pracy z dziećmi lub rodziną.
W pracy asystenta rodziny szczególnie pożądane są takie umiejętności, jak:
- umiejętność oceny sytuacji rodziny (zarówno jej problemów, jak i celów, oczekiwań i potrzeb),
- umiejętność sporządzenia planu pracy z rodziną,
- znajomość zasad pisania pism sądowych i urzędowych, a co się z tym łączy także znajomość podstawowych zagadnień z prawa rodzinnego, cywilnego, administracyjnego, karnego i prawa pracy,
- znajomość zagadnień związanych ze wsparciem osób niepełnosprawnych,
- znajomość elementów ekonomii i organizacji gospodarstwa domowego,
- znajomość problemów dotyczących rozwoju dziecka i wpływu sytuacji kryzysowych w rodzinie na zachowanie i rozwój dziecka (co umożliwia poznanie podstaw pedagogiki oraz psychologii rozwojowej i wychowawczej),
- umiejętność stosowania różnorodnych metod i technik pracy zarówno z rodziną, jak i ze służbami społecznymi,
- znajomość podstaw edukacji zdrowotnej, pielęgnacji niemowląt i dzieci oraz organizacji czasu wolnego dzieci i młodzieży,
- znajomość problematyki interwencji kryzysowej,
- umiejętności interpersonalne, pozwalające na nawiązanie kontaktu i współpracy z rodziną oraz
z innymi pracownikami służb społecznych pracującymi z rodziną i na jej rzecz.
Kto nie może zostać asystentem rodziny?
Na pewno nie może to być osoba, która sama nie posiada pełni władzy rodzicielskiej (a więc taka, która jest lub była pozbawiona władzy rodzicielskiej albo której władza rodzicielska została zawieszona albo ograniczona). Nie może to również być osoba, która nie płaci alimentów na własne dzieci. I co chyba oczywiste, ale jednak o tym napiszę, nie może to być także osoba skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe.
Jakie obowiązki ma asystent rodziny?
Aby wiedzieć w jaki sposób z daną rodziną pracować, aby poznać jej problemy i oczekiwania, a także znaleźć „plan wyjścia” z trudnej sytuacji tej rodziny, asystent rodziny wraz z samą rodziną sporządza plan pracy z rodziną. Plan podlega konsultacji z pracownikiem socjalnym, który przeprowadzał w danej rodzinie wywiad środowiskowy.
Jeżeli którekolwiek z dzieci z rodziny, która otrzymała wsparcie asystenta rodziny, zostało umieszczone w pieczy zastępczej, plan tworzony jest nie tylko z rodziną, ale także z koordynatorem rodzinnej pieczy zastępczej.
Zarówno plan, jak i dalsze działania asystenta rodziny mają pomóc rodzinie w poprawie jej sytuacji życiowej, w tym w znalezieniu pracy, podnoszeniu kwalifikacji zawodowych oraz zdobywaniu umiejętności prawidłowego prowadzenia gospodarstwa domowego, a także w rozwiązywaniu problemów wychowawczych z dziećmi.
Na asystencie rodziny spoczywa też trochę rola doradcy. Powinien koncentrować się na tym, by edukować rodzinę, która jest pod jego opieką w różnych tematach związanych z dziećmi i relacjami międzyludzkimi. To na nim ciąży także obowiązek udzielania informacji na temat pomocy świadczonej przez różne instytucje (rządowe, samorządowe i pozarządowe). To on będzie wspierał rodzinę poprzez pisanie dla niej pism procesowych czy wniosków do urzędu.
Asystent powinien wpierać aktywność społeczną rodziny, a więc np. zachęcać rodzinę do udziału w wyborach, w referendach czy do udzielania się w związkach zawodowych.
Do jego zadań należy także motywowanie do udziału w zajęciach grupowych dla rodziców, mających na celu kształtowanie prawidłowych wzorców rodzicielskich i umiejętności psychospołecznych, udzielanie wsparcia dzieciom (w szczególności poprzez udział w zajęciach psychoedukacyjnych), prowadzenie indywidualnych konsultacji wychowawczych dla rodziców i dzieci oraz podejmowanie działań interwencyjnych i zaradczych w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa dzieci i ich rodziny.
Oczywiście, na asystencie rodziny ciążą nie tylko obowiązki związane z samą pracą z rodziną, ale i te typowo „biurowe”, a więc musi prowadzić dokumentację dotyczącą pracy z rodziną, na wniosek sądu sporządzać opinie o rodzinie i jej członkach, a także współpracować z jednostkami administracji rządowej i samorządowej, właściwymi organizacjami pozarządowymi oraz innymi podmiotami i osobami specjalizującymi się w działaniach na rzecz dziecka i rodziny, jak również z zespołem interdyscyplinarnym lub grupą roboczą działającymi na terenie gminy na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie lub innymi podmiotami, których pomoc uzna za niezbędną do wykonywania swoich zadań.
Asystent rodziny monitoruje funkcjonowanie rodziny nie tylko w czasie, na jaki został danej rodzinie „przydzielony”, ale także po zakończeniu pracy z rodziną.
Jakie uprawnienia ma asystent rodziny?
W związku z wykonywaniem zadań asystenta rodziny, ma on prawo do:
- wglądu do dokumentów zawierających dane osobowe członków rodziny, jeżeli są one niezbędne do prowadzenia pracy z rodziną,
- występowania do właściwych organów władzy publicznej, organizacji oraz instytucji o udzielenie informacji niezbędnych do udzielenia pomocy rodzinie,
- uzyskiwania od podmiotów udzielających świadczeń zdrowotnych informacji o stanie zdrowia członków rodziny w zakresie niezbędnym do udzielenia pomocy rodzinie i w związku z wykonywaną pracą.
- składania wniosku do kierownika ośrodka pomocy społecznej o powołanie zespołu interdyscyplinarnego, działającego na rzecz utrzymania integralności rodziny oraz koordynacji instytucji i służb zobowiązanych do wspierania rodziny. Zespół ten wraz z asystentem diagnozuje trudności występujące w rodzinie oraz dokonuje okresowej oceny sytuacji rodziny.
Wprowadzenie funkcji asystenta rodziny ma pomóc rodzinom „stanąć na nogi”. Ma wzmocnić stabilność psychiczną i materialną rodziców oraz poczucie bezpieczeństwa dzieci. Tyle w teorii, a jak jest w praktyce? Macie jakieś doświadczenia z pracą asystenta?
