Jej nazwa pochodzi od nazwiska wybitnego antropozofa XX wieku - Rudolfa Steinera (Waldorf- część nazwy fabryki należącej do pomysłodawcy założenia szkoły opierającej się na filozoficznych koncepcjach Steinera).
Większą popularnością cieszą się zdecydowanie szkoły Steinerowskie, ale nawet w Polsce istnieje kilka przedszkoli tego typu. Ich popularność nie jest zbyt duża ze względu na nieco pompatyczny i uduchowiony charakter, silnie powiązany z religią i filozofią.
Według Steinera człowiek składa się z ciała, ducha i jaźni i wszystkie te sfery należy rozwijać, aby wykształcić świadomego, wolno myślącego i uduchowionego człowieka.
Pedagogika waldorfska - czy ma szansę konkurować z tradycyjnymi przedszkolami?
Dokonując analizy programu i metod stosowanych w placówkach waldorfskich zdecydowanie plusuje nastawienie na wszechstronny rozwój dziecka, stwarzanie możliwości rozwijania kreatywności, samodzielnego działania oraz duży nacisk na rozwijanie artystycznych zdolności dziecka - plastycznych, muzycznych, dramowych, które mają pomóc w ukształtowaniu samodzielnego, kreatywnego umysłu.
Pedagogika waldorfska - najważniejsze założenia okresu przedszkolnego
- zachowanie RYTMU - rytm pozwala na uporządkowanie życia, kształtuje poczucie upływającego czasu, pamięć, spokój, poczucie kontroli, dlatego plan dnia w przedszkolu jest ściśle określony. Dziecko spontanicznie przechodzi z jednej czynności w drugą, jest to proces naturalny. Rok przedszkolny toczy się w rytmie naturalnych zmian: zmieniające się dni, tygodnie, miesiące, pory roku, święta chrześcijańskie. Rytm stanowi podstawę harmonijnego życia, a duży nacisk kładzie się na celebrowanie świąt chrześcijańskich, które również ten rytm wyznaczają.
W placówkach waldorfskich, szczególnie w szkołach wprowadza się tzw. EURYTMIĘ, zajęcia z wykorzystaniem, muzyki, rytmu i koloru, które mają umożliwić zauważenie, że każda czynność podejmowana przez człowieka jest zgodna z jakimś rytmem: czy jest to zabawa rytmiczna, recytowanie wiersza, taniec, rozmowa czy całe życie
- umożliwienie spontanicznego NAŚLADOWANIA, czyli czynności które wykonuje dziecko już od pierwszych chwil i miesięcy życia. Naśladowanie to najlepszy sposób na poznanie, dlatego duży nacisk kładzie się w przedszkolach waldorfskich na tworzenie otoczenia godnego naśladowania. Niesamowicie ważny w tej kwestii jest również dobór odpowiedniego nauczyciela.
- poznawanie świata przez zmysły
- uczestniczenie w codziennych czynnościach wykonywanych przez osoby z otoczenia - prace porządkowe, pieczenie ciasta, sprzątanie ogrodu itp.- każda czynność sprzyja rozwojowi jakiegoś zmysłu
- dbanie o kontakt z przyrodą, naturalnymi smakami i zapachami, zdrowe, ekologiczne odżywianie
- dbanie o harmonię i spokój, rozwijanie wrażliwości i poczucia rytmu poprzez grę na lirze, harfie i innych instrumentach wydających delikatne dźwięki
- dbanie głównie o rozwój zmysłów: dotyku, równowagi, ruchu i życia (zmysł życia pozwala dziecku na odczytywanie swoich stanów emocjonalnych, pozwala odnaleźć się w świecie, uczestniczyć w życiu innych osób)
- rozwój fizyczny ciała (wg Steinera najistotniejszy jest pierwszy okres życia dziecka, czyli do ok. 7 roku życia, kojarzonego z wiekiem zmiany uzębienia)
- samodzielne działanie i doświadczanie, które prowadzi do logicznego myślenia
- swobodna zabawa, fantazjowanie, spontaniczne wykorzystywanie tego, co dostępne, odejście od sugerowania, jak i czym należy się bawić (proste przedmioty są dla dziecka niezwykłe i odkrywcze)
- wystrój przedszkola nie jest krzykliwy, panują delikatne dla wzroku, stonowane barwy
ZABAWA według pedagogiki waldorfskiej
Zabawa rozwija w dzieciach koncentrację, samodzielność, przygotowuje do uczenia się i zapamiętywania. Jest niezwykle ważna dla rozwoju małego dziecka. Nie powinna być jednak kierowana „pod dyktando” nauczyciela, największą wartość ma bowiem spontaniczna zabawa i odkrywanie świata.
ZABAWKI wykonane są z naturalnych materiałów, nierzadko są to najzwyklejsze skarby natury, takie jak kamienie, piasek, liście, szyszki albo kawałki drewna, deseczki, patyki. Zabawki to również proste lalki, przytulanki i przedmioty uszyte z naturalnych materiałów, pozbawione udziwnień - mają pobudzać wyobraźnię dziecka, kształtować kreatywność poprzez zabawę. Tworzywo, z jakiego wykonuje się zabawki ma duży wpływ na rozwój zmysłu dotyku, czego nie daje wszechobecny plastik, z którego można zrobić każdą zabawkę.
Nauczyciel w przedszkolu waldorfskim:
- jest autorytetem, wzorem do naśladowania
- umożliwia dzieciom spontaniczne podejmowanie aktywności, pracy poprzez naturalne wykonywanie przy nich codziennych czynności: podlewanie kwiatów, malowanie, rzeźbienie, przygotowywanie śniadania.
- swoją postawą zachęca do pracy i motywuje, zaciekawia, pobudza do kreatywności
- jest dokładny i staranny w wykonywaniu czynności, które prezentuje dzieciom
- daje swobodę wyboru
- umożliwia działanie przez doświadczanie
Niezaprzeczalnie istnieje wiele plusów przemawiających za pozytywnym wpływem stosowania niektórych metod steinerowskich w wychowaniu przedszkolnym. Dostępność do przedszkoli steinerowskich jest jednak dość ograniczona, ale nic nie szkodzi na przeszkodzie, aby niektóre zasady przenosić na grunt tradycyjnego wychowania przedszkolnego.
