Celestyn Freinet i jego koncepcje pedagogiczne stworzyły podłoże dla nurtu „szkolnictwa nowoczesnego” - innowacyjnego, wykorzystującego zarazem proste pomoce i aktywizujące techniki pracy.
W uproszczeniu daje odpowiedzi m. in. na takie pytania:
Jak zrobić pajaca ze starej płyty CD i słomek do picia? Czy do ćwiczenia sprawności manualnej i rozwoju koordynacji zmysłów potrzebne są typowe i zazwyczaj drogie zabawki sensoryczne? A może wystarczy rozwieszony na wysokości oczu sznurek i kilka spinaczy do bielizny lub pinceta i ziarenka grochu? Czy burakiem można malować jak farbami, a guziki to jedynie elementy ubrania? A co powiecie na tworzenie społecznej sieci znajomości, przecież nikt nie powiedział, że kolegów można mieć tylko w swoim przedszkolu!
To tylko kilka pomysłów na pracę z dziećmi według założeń pedagogiki freinetowskiej. Jest to nurt typowy do pracy z dziećmi w wieku szkolnym, jednak jego założenia z powodzeniem sprawdzaja się już w trakcie edukacji przedszkolnej.
Celestyn Freinet i jego koncepcje pedagogiczne
Zostały one oparte na specyficznych technikach pracy pedagogicznej, w przedszkolu stosuje się m. in.:
- techniki swobodnej ekspresji artystycznej
- techniki kształtowania samodzielności
- techniki służące kształtowaniu zdolności językowych
SWOBODNA EKSPRESJA to nic innego, jak kształtowanie osobowości, zdobywanie wiedzy i umiejętności oraz nabywanie wrażliwości i samodzielności poprzez aktywność twórczą. To m. in. przeróżne formy plastyczne i techniczne, wykorzystujące otaczające nas, naturalne materiały, przedmioty codziennego użytku, rzeczy zdawałoby się bezużyteczne lub jednofunkcyjne. To również ekspresja poprzez taniec, improwizację ruchową, dramę.
KSZTAŁTOWANIE SAMODZIELNOŚCI odbywa się tu m. in. poprzez tzw. „doświadczenia poszukujące”, czyli samodzielną pracę odkrywczą z ewentualnymi wskazówkami nauczyciela. Praca ta jest zgodna z pewnymi wskazówkami zawartymi w „fiszkach problemowych” czyli typowych dla danego tematu zadaniach do wykonania. Dzieci uczą się poprzez szukanie rozwiązania problemu, eksperymenty, doświadczanie, sprawdzanie różnych rozwiązań. Taka praca uczy samokontroli, pobudza myślenie, kreatywność, wyzwala ciekawość świata, wzmacnia poczucie sprawczości i wiary we własne możliwości. W rezultacie daje podstawę do samodzielności.
KSZTAŁTOWANIE JĘZYKA, a tym samym płynne i dostosowane do indywidualnego tempa każdego dziecka przygotowanie do nauki czytania i pisania odbywa się przy pomocy specyficznych technik freinetowskich.
Celestyn Freinet i jego techniki
- GAZETKI
Jest to zbiór tego, czym żyje grupa, przedszkole. Umieszczane są na nich wypowiedzi dzieci, aktualne tematy, problemy, wytwory artystyczne, elementy dekoracyjne - to jakby streszczenie tego, czym dzieci chcą się podzielić z innymi, co robią na co dzień, to spontaniczne prace plastyczne, rymowanki, wierszyki, anegdotki- opowiadanie przedstawione na tablicy.
- SWOBODNE TEKSTY
Dzieci tworzą je spontanicznie, na dowolny lub określony temat. Uczą się w ten sposób swobody wypowiedzi, lekkości języka. Można je zapisywać - najważniejsza jest dowolność, kreatywność, fantazja. Nauczyciel nie może hamować aktywności twórczej dziecka, a pozwalać mu na potok słów, szczerość, fantazjowanie, dociekanie i zabawę językiem.
- KORESPONDENCJA MIĘDZYPRZEDSZKOLNA
Jest niezwykłą tradycją szkół i przedszkoli freinetowskich. Wbrew pozorom wcale nie wymaga umiejętności pisania. Odbywa się drogą tradycyjną- poczta, listonosz, list paczka lub z wykorzystaniem zdobyczy techniki. W dobie Internetu nie stanowi problemu skontaktowanie się z dziećmi z innego przedszkola. To sposób nie tylko na wymianę informacji i kształtowanie języka, ale także doskonała okazja na poszerzanie kontaktów społecznych i kształtowanie otwartości na świat i innych ludzi. Taka korespondencja to nie tylko wypowiedź słowna, ale także prace dzieci, zdjęcia, wycinki z gazet, wytwory z zajęć. Niejednokrotnie wartościowe treści takich listów służą nauczycielom jako atrakcyjna forma pracy nad danym materiałem programowym.
Jaką postawę powinien prezentować nauczyciel w przedszkolu freinetowskim?
Nauczyciel freinetowski nie kieruje się w swojej pracy utartymi schematami. Podąża obok dziecka a nie przed nim, czasami wycofuje się, jednak zawsze czuwa nad komfortem i bezpieczeństwem ucznia. Potrafi zauważyć moment, w którym dziecko jest gotowe na przyjęcie pewnych doświadczeń. Nauczyciel taki inspiruje do działania, tworzenia, pobudza inwencję, aktywność i kreatywność dziecka. Dostosowuje tematykę zajęć do zainteresowań i potrzeb dzieci, pozwala im na swobodę działania, wyzwala w nich motywację do pracy, świadomość celowości podejmowanych działań. Czasami pomaga znaleźć rozwiązanie, podsuwa pomysł - ale tylko wtedy, gdy uczeń tego potrzebuje i nie jest w stanie działać sam. Ma mobilizować do pracy poprzez wzmacnianie pozytywną, szczegółową oceną.
ZABAWA w pojęciu freinetowskim
W przedszkolu freinetowskim łączy się nierozerwalnie z nauką i poznawaniem świata. Najlepszym sposobem na rozwój kreatywności są proste zabawki i przedmioty codziennego użytku, z których można wyczarować prawdziwe cuda. W kąciku zabaw znajdziecie guziki, spinacze, skrawki materiału, talerze, koraliki, sznurki, piłki, plastikowe kubki, butelki, zakrętki. Prawdziwe pole do popisu i rozwoju kreatywności.
Kolejna porcja pedagogicznych ciekawostek za nami. Według mnie koncepcja ciekawa i aktywizująca dzieci. Przemawia pozytywnie przede wszystkim dlatego, że w sposób naturalny podąża za dzieckiem wykorzystując typową dla wieku przedszkolnego ciekawość świata, wyobraźnię, kreatywność. Warta zastosowania również ze względu na kształtowanie w dzieciach umiejętności wyrażania siebie, własnych myśli, emocji, eksponowania siebie i swojej pracy.
