Pozytywna Dyscyplina to rozwijana od ponad 30 lat klasyczna metoda wychowawcza, mająca swe korzenie w ideach austriackiego lekarza i psychologa Alfreda Adlera, który już w latach dwudziestych XX wieku mówił o potrzebie stworzenia ustrukturyzowanej metody wychowawczej. Realny kształt tej potrzebie nadał Rudolf Dreikus, przekształcając system psychologii indywidualnej Adlera w pragmatyczną metodę rozumienia celów nieodpowiedniego zachowania dzieci i stymulowania współpracy bez użycia kar i nagród. Swój obecny kształt metoda zawdzięcza Jane Nelsen oraz Lyn Lott, doradcom do spraw małżeństwa, rodziny i dzieci, które na fundamentach położonych przez Adlera i Dreikusa, zbudowały całościowy i przemyślany system współpracy z dzieckiem.
Pozytywna Dyscyplina: co to jest?
Warto zwrócić uwagę, że nazwa metody składa się z dwóch członów i każdy z nich jest tak samo ważny – jeden bez drugiego nie funkcjonuje. Słowo dyscyplina odnosi się do uporządkowania oraz jasno określonych i przyjętych przez wszystkich zainteresowanych zasad i reguł, natomiast przymiotnik pozytywna przypomina o tym, że podstawą jakiegokolwiek wychowania są miłość i szacunek do siebie i do innych - bez nich nie można zbudować nic dobrego i trwałego. Ciekawostką może być fakt, że współczesne, dość negatywne, znaczenie słowa dyscyplina, czyli posłuszeństwo, posłuch, subordynacja nie przystaje do oryginalnego znaczenia. Dyscyplina pochodzi od łacińskiego terminu „disciplina” oznaczającego „nauczanie” oraz „uczenie się”. Można więc powiedzieć, że Pozytywna Dyscyplina to przede wszystkim pozytywne wyznaczanie reguł i uczenie dzieci tego, co uznajemy za ważne.
Pozytywna Dyscyplina funkcjonuje w oparciu o pięć podstawowych zasad opisanych poniżej. Wszystkie proponowane przez nią techniki spełniają te pięć zasad. Dzięki temu korzystając z tej metody, masz pewność, że zawsze działasz dla dobra dziecka i bierzesz pod uwagę nie tylko to, co dzieje się z twoim dzieckiem teraz, ale również to, jak twoje obecne działania, wpłyną na nie w przyszłości.
5 zasad Pozytywnej Dyscypliny
Zasada 1: Przynależność i znaczenie to podstawa.
Alfred Alder uważał, że główną motywacją wszystkich ludzi jest potrzeba przynależności oraz poczucia znaczenia, czyli tak naprawdę potrzeba miłości. Przede wszystkim jesteśmy istotami społecznymi, stąd wszelkie nasze zachowania (nawet nieodpowiednie) są uporządkowane, celowe oraz ukierunkowane na uzyskanie akceptacji społecznej. Jeśli na bieżąco będziemy zaspokajać te dwie podstawowe potrzeby dziecka, okaże się, że wiele zachowań, które jako rodzice uważamy za niepożądane lub nieodpowiednie po prostu zniknie. Dlaczego na bieżąco? Ponieważ dziecko potrzebuje nieustannie czuć, słyszeć, widzieć, że jest dla nas ważne. Z jego perspektywy to, że wczoraj mama była kochana, a dzisiaj krzyczy i jest zdenerwowana może oznaczać stan zagrożenia, któremu natychmiast i za wszelką cenę należy przeciwdziałać np. nieodpowiednim zachowaniem, żeby ponownie poczuć przynależność i miłość.
Zasada 2: Uprzejmość i stanowczość zawsze idą w parze.
Uprzejmość to wyraz szacunku dla dziecka, natomiast stanowczość, to wyraz szacunku dla siebie oraz umiejętność dostosowania się do wymogów sytuacji. Uprzejmość bez stanowczości prowadzi do nadmiernej pobłażliwości, natomiast bycie stanowczym pozbawione uprzejmości wyraża potrzebę kontrolowania sytuacji i jest pozbawione szacunku dla dziecka. Uprzejmość w dużej mierze polega po prostu na wyrażeniu zrozumienia dla uczuć dziecka i byciu empatycznym. Jeśli dziecko płacze lub złości się na przykład z powodu tego, że nie chcemy kupić mu zabawki, którą wypatrzyło w sklepie, a już wcześniej zapowiadaliśmy mu, że tego nie uczynimy, działanie zgodnie z tą zasadą polegałoby na powiedzeniu: „widzę, że jesteś zły i nie mogę ci teraz kupić tej zabawki” lub „widzę, że jest ci przykro, że nie mogę ci kupić zabawki i umawialiśmy się, że idziemy tylko popatrzeć”.
Zasada 3: Myśl długofalowo.
Pozytywna Dyscyplina nie twierdzi, że kara lub inne techniki wychowawcze wykorzystujące podobny mechanizm do kary nie działają. Jeśli chce się położyć kres nieodpowiedniemu zachowaniu, kara spełni swoją rolę. Należy natomiast zadać sobie pytanie, jak wpłynie ona na dziecko w dłuższej perspektywie. Pozytywna Dyscyplina bierze pod uwagę to, co dziecko czuje, myśli i jakie decyzje o sobie i o otaczającym je świecie podejmuje tu i teraz i jak mogą wpłynąć one na jego przyszłość. W relacjach z dziećmi zdarza nam się działać mechanicznie, powielać wzorce, które stosowali nasi rodzice i nie zastanawiać się, jakie przełożenie na to, co będą myślały o sobie nasze dzieci mają nasze dzisiejsze decyzje i reakcje.
Zasada 4: Już dziś zacznij uczyć dzieci ważnych umiejętności społecznych i życiowych.
Ludzie są istotami stadnymi, funkcjonują w mniejszych lub większych grupach, dlatego tak ważne jest, by posiadali umiejętności, które to funkcjonowanie uczynią skutecznym, pożytecznym i przyjemnym. Pozytywna Dyscyplina pomaga dzieciom wzrastać w szacunku do siebie i do innych, pozwala im nabywać umiejętności rozwiązywania problemów, współpracy, słuchania potrzeb innych osób i komunikowania własnych, bycia pożytecznym w domu, przedszkolu, szkole i innych społecznościach oraz uczy, jak bardzo ważne jest, by każdy miał wkład we wspólne dobro.
Zasada 5: Zapraszaj dzieci do odkrywania, jak bardzo są zdolne i kompetentne.
Stado stadem, a każdy z nas jest inny, każdy na swój indywidualny sposób wpływa na to, jak wygląda nasza rzeczywistość. Jako rodzice, nie chcemy, żeby nasze dzieci ślepo podążały za tym, co mówią inni, ale by ufały sobie i umiały podejmować niezależne od innych decyzje. Pozytywna Dyscyplina zachęca dzieci do budowania swojej siły i autonomii i do ich konstruktywnego wykorzystania, do wymyślania własnych rozwiązań i do twórczego wykorzystania wszystkich posiadanych przez siebie zasobów i umiejętności.
Jeśli chcesz przyczynić się do wydania polskiej wersji książki Pozytywna Dyscyplina oraz Kart Technik Pozytywnej Dyscypliny, wesprzyj nas na portalu Polak Potrafi i już teraz w przedsprzedaży kup swój własny egzemplarz książki. Nasza kampania trwa jeszcze kilka dni, do 21 lipca. Czekamy na Twoje wsparcie!
