Już w starożytności przywiązywano uwagę do kolejności narodzin dzieci. Pierworodny potomek miał szczególną wartość, ponieważ nie tylko miał pierwszeństwo dziedziczenia i poświęcano mu najwięcej uwagi, ale również najwięcej w niego inwestowano i kształtowano jego rozwój. Z drugiej strony pojawia się również element tragiczny, kiedy pierwsze dziecko składano w ofierze bogom.
Charakter a kolejność urodzenia
Na podstawie ankiet przeprowadzonych w grupie 10 000 matek przez serwis netmums.com zaobserwowano, że 35% z nich uważa, że pierwsze dziecko znacznie lepiej radzi sobie w nauce niż młodsze dziecko. Może się to wiązać z tym, że pierwszemu dziecku poświęca się więcej czasu, ale również więcej się od niego wymaga, stawia wyższe oczekiwania. Tłumaczone jest to także tym, że najstarsze dziecko cieszy się dużą uwagą rodziców, aż do momentu pojawienia się kolejnego potomka. Ten z kolei zyskuje nie tylko uwagę rodziców, ale także starszego rodzeństwa, przez co jest otoczony większą opieką.
Badania przeprowadzone przez norweskich badaczy dowiodły, że najstarsze dzieci są inteligentniejsze niż reszta rodzeństwa o 2,3 punktu, a drugie dziecko ma z kolei 1,1 punktu przewagi nad najmłodszym dzieckiem. Dlaczego tak się dzieje? Jak zauważył profesor Zając, starsze dzieci przekazują rodzeństwu wiedzę o życiu, ucząc młodszych porządkują swoje myśli, uczą się je wytwarzać i kontrolować, przez co w życiu dorosłym są bardziej zdyscyplinowani i pracowici, ale także dość konserwatywni.
Najstarsze, średnie, najmłodsze: czy kolejność urodzenia ma znaczenie?
Dziecko najstarsze w rodzinie:
Kiedy na świecie pojawia się pierwsze dziecko, wszystko zaczyna się kręcić wokół maluszka. Cała uwaga rodziny zostaje skupiona na nim, każdy stara się jak najlepiej dbać o jego rozwój. Dziecko nie musi z nikim konkurować, dopóki nie pojawi się rodzeństwo. Według tak zwanej teorii kolejności urodzin, pierworodne dziecko ma większe szanse, by odnosić sukcesy, co potwierdza np. historia Stanów Zjednoczonych, gdzie ponad połowę prezydentów stanowili najstarsi w rodzinie synowie.
Cechy:
- są troskliwi i opiekuńczy, bo przecież często to oni zajmowali się młodszym rodzeństwem
- są zwykle dobrze zorganizowani, pewni siebie i bardziej wierzą we własne możliwości
- odpowiedzialni za siebie i innych
- często zbyt samokrytyczni wobec siebie, trudniej wybaczają sobie popełniane błędy
- charakteryzują się silnym pragnieniem zaimponowania innym, szczególnie znaczącym osobom. W dzieciństwie, kiedy pojawiło się rodzeństwo, poprzez opiekę nad nim i „dorosłe” zachowanie, otrzymywali pochwały i aprobatę rodziców
Dzieci środkowe:
Często jest tak, że noszą ubrania po starszym dziecku, a zabawkami muszą się dzielić z młodszym. Są wiec pozbawione przywilejów starszego rodzeństwa, a już nie są najmłodsi w rodzinie i mają swoje obowiązki. Można u tych dzieci zaobserwować zarówno troszkę cech starszego dziecka, takich jak odpowiedzialność, chęć przypodobania się, jak również młodszego: wesołkowatość i zwracanie na siebie uwagi otoczenia.
Cechy:
- częściej ulegają presji otoczenia, są podatni na perswazję rówieśników
- odnoszą więcej sukcesów w zajęciach sportowych czy wymagających kreatywności
- wykazują wrażliwość na inne osoby, często są dobrymi negocjatorami i potrafią przywracać dobre stosunki, pomiędzy waśnionymi stronami. W dzieciństwie pełnili często funkcje mediatora w sporach między rodzeństwem.
- szybciej opuszczają rodzinny dom
- często angażują się jako wolontariusze, wspierają fundacje, chorych, tych którzy potrzebują pomocy
- często też są zagubione i nie wiedzą, w którym kierunku mają podążać, mają niższą pewność siebie niż starsze rodzeństwo
Najmłodsze dzieci:
Dla nich najistotniejsze jest to, że nie muszą się martwić o zdetronizowanie, co często się przekłada na to, że w życiu dorosłym nadal pozostają dziećmi. Zaobserwowano, że z każdym kolejnym dzieckiem rodzice mniej się zamartwiają i na więcej pozwalają, dlatego najmłodsze potomstwo jest często znacznie bardziej otwarte i śmiałe niż reszta rodzeństwa. Często wchodzi w rolę rodzinnego pupila.
Cechy:
- potrafią wykorzystać swoją sytuację, do osiągania własnych celów
- częściej niż pozostałe rodzeństwo podejmują ryzykowne działania
- dzięki swojej otwartości są bardzo kreatywne i oryginalne również w stylu bycia
- są słabo zorganizowane, ale wcale im to nie przeszkadza
- łatwo ulegają rozczarowaniu i mogą wykazywać niższe poczucie własnej wartości.
Oczywiście należy pamiętać o tym, że na charakter dziecka wpływa ma o wiele więcej czynników, nie tylko kolejność narodzin. Genetyka, wychowanie, wpływ otoczenia oraz zdobyte doświadczenie mają duży wpływ na to, jacy jesteśmy i jakie będą nasze dzieci w przyszłości.
Bibliografia:
1. Richardson R.W., Richardson L. A.: Najstarsze, średnie, najmłodsze, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 1999
