Lateralizacja jest to przewaga jednej strony ciała nad drugą, inaczej stronność ciała, przejawiająca się podczas wykonywania czynności ruchowych. Należy w tym miejscu zaznaczyć, że nie chodzi jedynie o ręczność (leworęczność/praworęczność), czyli sprawność i preferencje jednej z rąk, ale również nóg i parzystych narządów zmysłu, takich jak oczy czy uszy.
Leworęczne czy praworęczne?
Rozwój dziecka to również kształtująca się wraz z wiekiem stronność ciała. Za preferencje jednej ze stron odpowiada przeciwna półkula mózgowa, tak więc dziecko leworęczne ma bardziej rozwinięta prawą półkulę, a praworęczne - lewą. Często ta zależność zauważalna jest również w tendencji dzieci leworęcznych do większej wrażliwości, uczuciowości i empatii.
Praworęczność stabilizuje się zazwyczaj ok. 2-3 roku życia, leworęczność ok. 3-4 roku życia, jednakże do wieku 6-7 lat powinna wykształcić się ostatecznie dominacja jednej ze stron. Nie musicie się zatem obawiać, że wasze przedszkolaki rozwijają się nieprawidłowo, jeżeli w wieku 4-5 lat raz wybierają lewą, raz prawa rękę.
Kiedy się niepokoić, czy to zaburzenia lateralizacji?
Dopiero w wieku wczesnoszkolnym możemy zaobserwować, że lateralizacja jest zaburzona, co może wpływać na problemy z ortografią, nauką tabliczki mnożenia, czy nauką czytania i pisania. Mowa tu np. o lateralizacji nieustalonej lub niejednorodnej. W pierwszym przypadku obserwujemy preferencję obu stron ciała, leworęczność i praworęczność jednocześnie. Przy lateralizacji skrzyżowanej bardziej aktywna jest np. prawa ręka, prawa noga i lewe oko lub inne, „skrzyżowane” kombinacje stronności, zawsze jednak w opozycji stronności staja narządy ruchu i zmysłów. Preferencje strony można bardzo szybko zaobserwować np. przy określaniu, które ucho nadstawiamy, aby cos usłyszeć, które oko przykładamy do dziurki od klucza lub którą nogą kopiemy piłkę.
Nawet jeśli dziecko prosi o nożyczki do lewej i prawej rączki i zmienia je za każdym cięciem nie masz jeszcze powodu do obaw. Na ustabilizowanie stronności przyjdzie jeszcze czas. Rozwój dziecka, a więc i lateralizacja to etap niezwykle złożony i długotrwały.
