Przed niektórymi 5-6 latkami ostatnie miesiące beztroskiego dzieciństwa w przedszkolu. Jedne pójdą do pierwszej klasy w wieku niespełna 6 lat, inne rodzice poślą do przyszkolnych zerówek, jeszcze inne znajdą się w klasach mieszanych rocznikowo, w których różnica wieku między uczniami może wynosić nawet ponad 20 miesięcy. Jednak dla każdego ucznia pierwszy dzień w szkole jest ciężkim przeżyciem.
Ledwie minął stres pierwszych dni w przedszkolu, teraz trzeba będzie zmierzyć się ze szkolną rzeczywistością. Niestety, choćbyśmy próbowali odczarować mało przyjazny wizerunek szkoły, nie uda się to nam w 100 procentach. To prawda, szkoły zmieniają standardy specjalnie na przyjęcie przedszkolaków, ale mimo wszystko pozostają placówkami masowymi, w których nawet przy bardzo dobrych chęciach nie da się zaspokoić w 100% zwykłych, codziennych potrzeb małych dzieci. Tym bardziej niestety rzadko można oczekiwać od szkoły indywidualnego podejścia do każdego dziecka.
Te ostatnie miesiące to ostatni dzwonek dla nauczycieli przedszkolnych i rodziców na przygotowanie dziecka, aby pierwszy dzień w szkole był początkiem pięknej przygody. Celem dobrego startu w szkole należy przygotować przyszłych pierwszoklasistów pod kątem najważniejszych umiejętności i rozwoju intelektualnego oraz emocjonalnego.
Pierwszy dzień w szkole ułatwi gotowość do podjęcia nauki - specyfikacja
Najważniejsze oczekiwania dydaktyczne wobec przyszłego ucznia zawierają się w kluczowych podpunktach:
- gotowość do nauki czytania i pisania ze szczególnym uwzględnieniem dzieci z lateralizacją skrzyżowaną i nieustaloną oraz dzieci lewostronnych
- rozwój motoryczny, fizyczny
- spostrzegawczość, pamięć wzrokowa
- uważne słuchanie, słuch fonematyczny
- matematyka
- rozumienie świata i samego siebie
- odporność i podatność dziecka na proces uczenia się
- porozumiewanie się i wypowiadanie na określony temat
Aby pierwszy dzień w szkole (a także kolejne) był dobrym wspomnieniem w.w. należy kształtować jeszcze w ostatnich miesiącach przedszkola. Wystarczy zapoznać się z ich znaczeniem, a następnie dostosowywać zabawy sprzyjające rozwojowi w oczekiwanej sferze.
Krótko o specyfice tych oczekiwań:
- Termin gotowości do czytania i pisania był już kilkakrotnie omawiany, krótko mówiąc najważniejsze w tym względzie jest wzbudzenie w dziecku chęci do nauki czytania i pisania, zainteresowania słowem pisanym. To również zapoznanie z istnieniem umownych znaków, kodów obecnych w otoczeniu. To również wiedza o tym, w jaki sposób uczyć dzieci czytania i pisania. W dziedzinie lateralizacji najważniejsza jest znajomość zależności między rodzajem lateralizacji a jej wpływem na naukę czytania i pisania.
- W sferze motoryki i rozwoju fizycznego najważniejsza jest świadomość etapów rozwoju motorycznego dziecka i ciągłej potrzeby usprawniania motorycznego oraz potrzeby ruchu m.in. dla rozwoju intelektualnego, ale przede wszystkim dla sprawniejszej nauki pisania i czytania
- Pamięć wzrokowa i spostrzegawczość są jednymi z kluczowych umiejętności podczas nauki czytania i pisania oraz poznawaniu świata. To zapamiętywanie wyglądu roślin, zwierząt, znaków graficznych itp. - ta zdolność nie rodzi się sama z siebie, trzeba ją ukształtować. Ważna jest umiejętność korzystania z widzianych informacji graficznych.
- Nad umiejętnością uważnego słuchania nie trzeba się rozwodzić. Logiczne jest, że ta umiejętność to podstawa w nauce szkolnej. Natomiast prawidłowo rozwinięty słuch fonematyczny to nic innego jak umiejętność rozpoznawania głosek w nagłosie ( na początku wyrazu), w śródgłosie (w środku wyrazu) i w wygłosie (na końcu wyrazu). Wiąże się to z dobrze rozwiniętą pamięcią słuchową, która utrzymuje brzmienie tych głosek i pozwala je rozpoznać i przytoczyć.
- Umiejętności matematyczne potrzebne są zarówno do rozwiązywania zadań matematycznych jaki w zwykłych sytuacjach życiowych. Chodzi tu przede wszystkim o umiejętność liczenia przedmiotów, określania ich liczby, numerowania, określania miejsca w zbiorze, ustalanie zbiorów równolicznych, dodawanie, odejmowanie, porównywanie liczebności, selekcjonowanie itp.
- Rozumienie świata i samego siebie to przede wszystkim rozwijanie zdolności intelektualnych potrzebnych do rozumienia świata oraz harmonijnego przebiegu procesu uczenia się. To m. in. dostrzeganie i analizowanie zmian, zadawanie pytań, udzielanie odpowiedzi, przewidywanie, myślenie przyczynowo-skutkowe, orientowanie się w przestrzeni.
- Podatność na proces uczenia się to przede wszystkim odpowiednie przygotowanie dziecka do tego, że zostanie uczniem, będzie musiało zmienić tryb funkcjonowania, przyzwyczaić się do nowych sposobów zdobywania wiedzy. Jest to także gotowość na przyjmowanie tej wiedzy w inny sposób, gotowość do nauki w systemie klasowym, skupienia uwagi, koncentracji, zainteresowanie nauką i chęć pogłębiania wiedzy, funkcjonowanie w społeczeństwie szkolnym i pozaszkolnym.
- Porozumiewanie się i wypowiadanie to nic innego jak zwrócenie uwagi na prawidłowy rozwój mowy, stwarzanie sytuacji do wypowiadania się na dany temat, uważnego słuchania, wypowiadania się na dany temat, dyskutowania, formułowania słownego swoich przemyśleń, przekazywania ich ze zrozumieniem dla innych.
Sposoby na kształtowanie zdolności dziecka w tych sferach znajdziecie w kolejnych artykułach.
