Wystawa dla dzieci w Muzeum Narodowym

Projekt „W Muzeum wszystko wolno” to muzealno-edukacyjny eksperyment dla dzieci.

Projekt „W Muzeum wszystko wolno” to muzealno-edukacyjny eksperyment, podczas którego dzieci przygotowywały główną wystawę czasową w gmachu Muzeum Narodowego w Warszawie, którego autorką jest dyrektor Muzeum, Agnieszka Morawińska.
Grupa 69 dzieci w wieku 6–14 lat, podzielonych na sześć zespołów kuratorskich, przez sześć miesięcy podczas cotygodniowych, czterogodzinnych spotkań poznawała Muzeum i pracowała nad ekspozycjami. Dzieci przygotowały scenariusze i dokonały wyboru blisko 300 eksponatów na wystawę, a także opracowały koncepcję multimediów i scenografię ekspozycji, zaprojektowały druki edukacyjne, nagrały audioprzewodniki, przygotowały podpisy i wybrały dzieła do celów promocji.

Na wystawie – podzielonej na sześć samodzielnych segmentów – prezentowane są dzieła ze wszystkich kolekcji: obiekty sztuki starożytnej i orientalnej, rzemiosło artystyczne, rzeźby dawne i współczesne, fotografie, rysunki i grafiki, monety i medale, ubiory oraz obrazy pochodzące z różnych epok. Wiele z tych dzieł nigdy nie była pokazywana publiczności. Dzieci mówią, że „odnalazły i uwolniły je z muzealnych magazynów”.

Wybór tematów wystaw i eksponatów może być zaskakujący. Zestawienia prac pochodzących z różnych epok i kręgów kulturowych ilustrują dziecięce zainteresowania, gusty i funkcje, jakie przypisują one idealnym pokazom muzealnym. Na wystawie zobaczymy wiele tajemniczych przedmiotów oraz zaszyfrowane informacje i zadania.

Dzieci pragną, aby wizyta w muzeum była przygodą, dostarczała wrażeń i wymagała zaangażowania. Poprzez wybór dzieł, sposób ich eksponowania i interaktywność uzyskaną dzięki obecności multimediów, chcą nie tylko opowiedzieć historie, ale przede wszystkim wywołać emocje, „zarazić uczuciami” i wciągnąć do muzealnej gry. Gry, która nie pozwoli na bierność, zaangażuje umysł i zmysły, wywoła przeżycia.

Na kolejnych etapach przygotowywania wystawy młodzi kuratorzy spotykali się z całym zespołem muzeum. Kuratorzy i konserwatorzy dzielili się wiedzą o wybranych przez dzieci obiektach. Zespół Działu Edukacji koordynował cotygodniowe spotkania i czuwał nad harmonogramem prac, Działy Komunikacji oraz Marketingu służyły wiedzą i doświadczeniem podczas prac nad kampanią promocyjną, konferencją prasową i wernisażem. Dział Wydawnictw wspierał dziecięcych kuratorów w opracowywaniu tekstów towarzyszących wystawie, podpisów, a także druków edukacyjnych i ulotek. Ukaże się również książka, będąca podsumowaniem rozłożonych w czasie działań, której autorami są przede wszystkim dzieci. Działy Organizacji Wystaw, IT i Multimediów oraz Administracji i Inwestycji pomogły w przygotowaniu projektu oraz, co najważniejsze, zbudowały wystawę. Wystawę stworzoną przez dzieci dla wszystkich!

LAS
Tematem ekspozycji jest świat zwierząt. Dzieci szukały odpowiedzi na pytania, co łączy, a co dzieli ludzi i zwie¬rzęta. Oswojenie, przyjaźń, hodowla, przypisywanie cech boskich to tylko niektóre zagadnienia przedsta¬wione na wystawie. Egipskie mumie zwierząt, indyjskie posągi bóstw o zwierzęcych głowach, syreny i harpie malowane przez Jacka Malczewskiego dzieci zestawiły z porcelanowymi figurkami z Miśni i z Kopenhagi, z pracami Olgi Boznańskiej i Leona Wyczółkowskiego oraz dziełami sztuki XX wieku.

TANIEC MINOTAURA
Scenografia wystawy nawiązuje do motywu labiryntu. Aby odnaleźć eksponaty, należy przebyć drogę wśród krętych korytarzy i ślepych zaułków. Przewodnikami są zwierzęta ukazywane w sztuce starożytnej i w dziełach z XX i XXIwieku. Wśród eksponatów zobaczymy m.in. mumię barana w pozłacanym kartonażu, reliefową ozdobę w kształcie głowy byka (protomę) powstałą ponad trzy tysiące lat temu, ceramiczne talerze Pabla Picassa, rzeźby ze szkoły zakopiańskiej czy instalację Bombowniczka (kobieta z głową świni) Anny Baumgart. Mitologiczną historię o królu Minosie, Minotaurze, Tezeuszu i Ariadnie opowie film z udziałem dzieci. Plany filmowe to nieznane publiczności przestrzenie Muzeum (strych, piwnice i pracownie techniczne).

POKÓJ STRACHÓW
Celem dziecięcych kuratorów było przestraszenie zwiedzających. Dzieci wybrały mroczne i niepokojące dzieła m.in. Jana Matejki, Jacka i Rafała Malczewskich, Adama Chmielowskiego, Bolesława Biegasa, Zdzisława Beksińskiego czy Jerzego Dudy-Gracza. Na wystawie zobaczymy sceny wywoływania duchów, opustoszałe cmentarze, czaszki, grobowce oraz tajemnicze krajobra¬zy ze zjawami i krążącymi sępami. Głównym bohaterem tej sali jest szalony kolekcjoner. Nastrój grozy budować będzie dodatkowo interaktywna projekcja ożywiająca elementy obrazów oraz straszne dźwięki.

GRA W BOHATERA
Kto jest bohaterem dla dzieci w XXIwieku? Wystawa grupy żółtej prezentuje 32 bohaterów wybranych wśród świętych, postaci mitologicznych i historycznych ale tak¬że bohaterów dnia codziennego (strażaków, harcerzy). Odwaga, nietuzinkowe postrzegania świata, waleczność, wytrwałość i niepowtarzalne dokonania — oto cechy, które dzieci uznały za najważniejsze. Dzieci zdecydowały się pokazać również antybohaterów: miss Polonię, która ukradła koronę i toreadora ukazanego w dziele Francisca de Goi. Dzieła prezentowane na wystawie to m.in. gobe¬lin z przedstawieniem świętego Franciszka, chorągiew harcerek, haftowany telegram do Józefa Piłsudskiego, obrazy Jana Matejki i Henryka Stażewskiego oraz starożytne rzeźby i wazy panatenajskie.
W centrum sali znajduje się duża multimedialna krzyżówka, której rozwiązanie wyjawi główne hasło tej części wystawy.

SKARBIEC
Dzieci porównały muzeum do skarbca. W muzealnych magazynach odnalazły ponad 50 wyjątkowych przedmiotów. Wejścia do skarbca pilnują lwica i smok, wewnątrz można podziwiać eksponaty mieniące się blaskiem srebra, złota i kamieni szlachetnych. Przedmioty te pochodzą z najróżniejszych zakątków świata — z Syrii, Egiptu, Dalekiego Wschodu. Wśród skarbów znajdują się figury bóstw zapewniających bogactwo i pomyślność — jest mityczna gęś z Tajlandii czy chiński smok — władca skarbów. Wystawa to okazja do obejrzenia egipskiej maski mumii z Luwru, a także bogatych zbiorów biżuterii czy porcelanowego serwisu dla lalek. Wystawę dopełniają wypowiedzi dzieci na temat skarbów, ich ukrywania i poszukiwania oraz tego, co jest prawdziwym, bezcennym, życiowym skarbem.

ZMIANY
Czy moda to cierpienie? Jak ubierali się starożytni sportowcy? Czy szabla zawsze służyła do walki? Kim był polski Dior? Odpowiedzią na te pytania są eksponaty zgromadzone na wystawie, na przykład starożytna rzeźba z charakterystyczną fryzurą tzw. gniazdem os. Nie zabraknie oryginalnych sukni, bryczesów i koszul, a nawet kolekcji butów, począwszy od chińskich bucików — świadectwa okrutnej tradycji krępowania kobiecych stóp, poprzez osiemnasto- i dziewiętnastowieczne pantofle, skończywszy na słynnych kapciach własno¬ręcznie pomalowanych przez Henryka Stażewskiego i plastykowych sandałach z kolekcji Barbary Hoff z lat 80. ubiegłego stulecia. Dzieci zapraszają do wędrówki w czasie i przestrzeni, śledzenia zmieniających się form oraz funkcji męskiego i kobiecego stroju. A także do przymiarek elementów garderoby. Warto przekonać się, czy jest nam do twarzy w zielonym, haftowanym jedwabnymi nićmi fraku w stylu francuskim.